Δημοκρατικός διάλογος

Κάθε εποχή έχει τους πρωταγωνιστές της. Πάντοτε όμως υπάρχει στη μαρκίζα μια θέση, περίοπτη, για τους νοσταλγούς άλλων εποχών. Είναι εκείνοι που επαγγέλλονται την καταγγελία. Κυκλοφορούν πέρα δώθε μ’ ένα τσουβάλι έναρθρες κραυγές και τα ντεσιμπέλ δυναμώνουν στις λέξεις «ήθος», «αξίες», «σεβασμός».

Τους συναντάς παντού και μάλιστα με ποικίλες ιδιότητες: επιστήμονες, ταξιτζήδες, παπάδες, φοιτητές, συνδαιτυμόνες, και φυσικά τηλεπερσόνες.

Όλοι αυτοί λένε ότι αγαπούν το διάλογο. Τιμούν τη δημοκρατία. Ανταλλαγή απόψεων, κατόψεων και λοιπά πλουραλιστικά. Ψοφάνε για διάλογο και σε βλέπουν πάντα ως διαθέσιμο συνομιλητή. Και μόνο που έτυχε να βρεθείς μπροστά τους σημαίνει ότι είσαι έτοιμος να τιμήσεις τη δημοκρατία μαζί τους.

Ξεκινούν μ’ έναν πρόλογο. Αυτό το πρώτο στάδιο είναι το λιγότερο κουραστικό. Απλώς μια ενοχλητική μουρμούρα την ώρα που τρως, χαζεύεις ή ταξιδεύεις. Μια γενική εισαγωγή για τα χαλασμένα ήθη, που σηματοδοτεί το πέρασμα στο συγκεκριμένο, στα τρομερά σημεία των καιρών.

Σε περίπτωση που ο επίδοξος «συζητητής» σου είναι νεαρής ηλικίας –ή ακόμα κι αν ανήκει σε κείνες τις όχι και τόσο νεαρές ηλικίες που όμως για καθαρά ψυχολογικούς λόγους χαρακτηρίζουμε νεαρές μετά τα τριάντα (μας)- τότε μάλλον θα παραλείψει τα γενικά περί παλαιών ηθικών καιρών και θα πάει κατευθείαν στα τωρινά χωράφια. Μάλιστα αυτός ο (κάπως) νέος ρήτορας θα κλίνει και περισσότερο προς τη λογικοφάνεια, θα έχει το άγχος του επιχειρήματος περισσότερο από τον μεγαλύτερο σε ηλικία «συνάδελφό του», τον τυχερό που κατέχει την εμπειρία ζωής, και δη της παλιάς, της καλής.

Δεύτερο στάδιο: το συγκεκριμένο. Είναι πάνω κάτω γνωστά τα θέματα που προκαλούν σε αυτούς τους τύπους την ανάγκη να ξεδιπλώσουν τα ιδανικά τους. Δεν έχεις λόγο να μακαρίζεις κανένα ηθικό παρελθόν αν δεν είσαι από κείνους που σκοντάφτουν στα σκαλοπάτια μιας πιο ανοιχτής κοινωνίας. Ακόμα κι αν βλέπεις κακοτεχνίες στην οικοδομή, δε νοσταλγείς τον καιρό που δεν είχαν αρχίσει ακόμα οι εργασίες.

Τα παθιασμένα κηρύγματα ξεκινούν με δηλώσεις τύπου «εγώ ρατσιστής δεν είμαι». Συγχαρητήρια. Πόσο θλιβερό που το επισημαίνεις. Πόσο αδιάφορα μου είναι τα επιχειρήματά σου, που θα σε φέρουν εκεί ακριβώς που ξεκαθάρισες ότι δεν ανήκεις. Η λέξη σ’ ενοχλεί; Θες να το λέμε αλλιώς;

Στις διευκρινιστικές ατάκες ανήκει και το περίφημο «είναι κι αυτοί άνθρωποι», όταν το θέμα είναι οι μετανάστες. Υπέροχο που μπορείς να αναγνωρίσεις ότι όποιος μιλά μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνεις δεν κοάζει ούτε βρυχάται. Αυτή η αποδοχή της ανθρώπινης υπόστασης διασαφηνίζεται συχνά και για τους ομοφυλόφιλους. Εδώ πέφτει και το καλό χαρτί: «Ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στο κρεβάτι του.» Δηλαδή το μόνο σου πρόβλημα θα ήταν αν βάζαμε στα κρεβάτια ροδάκια και τα σέρναμε. Άρα μάλλον κάτι δεν κατάλαβα καλά γιατί όλο τούτο το λογύδριο (μετά τη γενναιόδωρη δήλωση για τα κρεβάτια) κάτι σε ομοφοβικό παραλήρημα μου κάνει.

Στο τέλος της δημοκρατικής αυτής συζήτησης, σκάει μία ακόμα διευκρίνιση: «Εγώ δεν ανήκω σε κανένα πολιτικό χώρο.» Εντελώς τυχαία πάντως, εκπροσωπείσαι.